Het fenomeen van herfstkleur
De herfst is beroemd om haar prachtige kleurenpalet van rood, geel, oranje en bruin. Maar waarom veranderen de bladeren eigenlijk van kleur in de herfst? Dit heeft alles te maken met de manier waarop bomen zich voorbereiden op de winter en hoe bepaalde processen in de bladeren veranderen zodra de dagen korter en kouder worden.
Wat gebeurt er met het bladgroen?
In de lente en zomer zijn bladeren groen door de aanwezigheid van chlorofyl, ook wel bladgroen genoemd. Dit pigment is essentieel voor het fotosyntheseproces, waarbij zonlicht wordt omgezet in energie. Zodra de herfst aanbreekt en er minder zonlicht beschikbaar is, beginnen bomen hun energie te besparen. Ze breken het chlorofyl af en slaan de voedingsstoffen op in hun stam en wortels, zodat ze die in het voorjaar weer kunnen gebruiken.
Andere pigmenten worden zichtbaar
Wanneer het groene chlorofyl verdwijnt, komen andere pigmenten die al in de bladeren aanwezig zijn naar voren. Carotenoïden zorgen voor gele en oranje tinten, terwijl anthocyanen verantwoordelijk zijn voor de rode en paarse kleuren. Deze pigmenten zijn meestal in kleinere hoeveelheden aanwezig en worden pas goed zichtbaar wanneer het chlorofyl verdwijnt.
Waarom vallen bladeren van de bomen?
Naast het veranderen van kleur, laten de meeste loofbomen hun bladeren ook vallen in de herfst. Dit is een overlevingsmechanisme. In de winter is er minder zonlicht en water beschikbaar, wat het moeilijk maakt voor de boom om haar bladeren te onderhouden. Door de bladeren los te laten, minimaliseert de boom waterverlies en beschermt ze zichzelf tegen schade die kan worden veroorzaakt door bevroren water in het bladweefsel.
Het proces van loslaten
De boom zorgt zelf voor het losmaken van de bladeren. Tussen het blad en de tak vormt zich een scheidingslaag van cellen die ervoor zorgt dat het blad vanzelf afvalt. Wind en regen kunnen dit proces versnellen. Zodra het blad gevallen is, sluit de boom de wond af met een kurklaagje om infecties te voorkomen.
Niet alle bomen verliezen hun bladeren
Hoewel veel bomen hun bladeren verliezen, zijn er ook bomen, zoals naaldbomen, die hun naalden behouden. Deze bomen zijn aangepast aan koude winters en verliezen hun bladeren slechts eens in de paar jaar. Hun naalden bevatten ook minder water en zijn voorzien van een waslaagje dat helpt bij het voorkomen van uitdroging.
