Wat veroorzaakt de stijgende zeespiegel?
De zeespiegel stijgt wereldwijd en dat is vooral te danken aan twee belangrijke factoren: het smelten van landijs en het uitzetten van zeewater als gevolg van opwarming. Gletsjers en ijskappen op Groenland en Antarctica verliezen jaarlijks miljarden tonnen ijs. Dit smeltwater komt in de oceaan terecht en draagt direct bij aan de stijging van het zeeniveau.
Bovendien warmt de aarde op door de toename van broeikasgassen in de atmosfeer. Warmer water zet uit, een fysisch proces dat thermische uitzetting heet. Ook dat zorgt ervoor dat het volume van het zeewater toeneemt, waardoor de zee letterlijk hoger komt te staan.
Hoe snel stijgt de zeespiegel?
Volgens recente metingen stijgt de zeespiegel wereldwijd met gemiddeld 3,3 millimeter per jaar. Dat klinkt misschien weinig, maar over tientallen jaren heeft dit een flinke impact, vooral voor laaggelegen landen zoals Nederland. Het tempo van stijging neemt bovendien nog toe. Klimaatmodellen voorspellen dat tegen het einde van deze eeuw de zeespiegel tussen de 60 en 110 centimeter hoger kan zijn dan in pre-industriële tijden.
Wat zijn de gevolgen voor Nederland?
Nederland is een land waarvan grote delen onder de zeespiegel liggen. Zonder de bestaande dijken, duinen en andere waterwerken zou een aanzienlijk deel van het land onder water staan. De stijgende zeespiegel zet extra druk op deze beschermingsmechanismen. Ze moeten versterkt en onderhouden worden om veilig te blijven werken in de toekomst.
Daarnaast beïnvloedt de stijgende zeespiegel ook het grondwaterpeil, wat kan leiden tot verzilting van landbouwgrond. Ook komt de kustlijn onder druk te staan, wat gevolgen heeft voor zowel natuur als toerisme. In sommige scenario’s zal Nederland zelfs moeten nadenken over aanpassingen in de ruimtelijke ordening, zoals het verplaatsen van infrastructuur en woningen.
Wat kunnen we doen om het tij te keren?
Het beperken van de uitstoot van broeikasgassen is de belangrijkste methode om de zeespiegelstijging op lange termijn te vertragen. Dit betekent investeren in duurzame energie, efficiënter omgaan met energiegebruik, en het beschermen van natuurlijke koolstofopslag zoals bossen en veengebieden.
Daarnaast investeren overheden in klimaatadaptatie, zoals het uitbreiden en versterken van waterkeringen, het verhogen van dijken en het bouwen van natuurvriendelijke oevers. Nederland is wereldwijd bekend om zijn innovatieve watermanagement, en die kennis zal de komende decennia cruciaal blijven.
Wat kunnen burgers zelf bijdragen?
Ook op individueel niveau zijn er maatregelen die helpen. Denk aan het verminderen van autogebruik, minder vlees eten, overstappen op groene energie en het vergroenen van je tuin. Hoewel dit de zeespiegel niet direct beïnvloedt, draagt het wel bij aan het verminderen van de opwarming – de hoofdoorzaak van het probleem.
Door bewust om te gaan met ons gedrag en op beleidsniveau door te pakken, kunnen we de gevolgen voor toekomstige generaties beperken. De stijgende zeespiegel is een feit, maar hoe we ermee omgaan is een keuze.
